Menu

El borrador ellaboráu por Concha Masa propón el cambéu del Estatutu d'Autonomía

La co-oficialidá del asturianu nel Principáu (incluyendo tamién la del eonaviegu o gallego-asturianu nel so ámbitu) ye l'únicu camín válidu pa garantizar de manera plena la so protección y promoción pa caltener con posibilidaes de futuru'l patrimoniu llingüísticu. Esta ye la principal conclusión del borrador de dictame presentáu esta mañana a los medios de comunicación per Concha Masa, diputada d'IX y presidenta de la Comisión Especial d'Estudiu sobro'l Réxime de Protección y Promoción del Asturianu y les sos Distintes Alternatives de la Xunta Xeneral del Principáu, dempués de casi dos años de trabayu y qu'agora tendrá de ser encetáu pol restu de grupos parlamentarios pa llograr un dictame definitivu que sía lleváu a plenu.

D'esta primer conclusión esprendese que la Xunta Xeneral tendría d'acometer una reforma del Estatutu d'Autonomía, buscando'l mayor consensu políticu y social nel procesu, como esplicó Masa esta mañana nel Parlamentu autonómicu.

La Comisión desenvolvió'l so trabayu mientres casi dos años, primero cola solicitú de documentación y darréu cola comparecencia de casi un centenar d'espertos y miembros de distintos colectivos dende asociaciones empresariales a escritores, periodistes o asociaciones de vecinos. La presidenta de la Comisión espresó'l so deséu de que les conclusiones definitives realizarase con consensu y, de nun ser posible, de forma mayoritaria. “Tolos comparecientes coinciden na necesidá de protexer y aumentar al máximu la protección y espardimientu de la llingua teniendo como oxetivu la oficialidá, como únicu métodu d'asegurar la pervivencia de la llingua”, recordó. La diputada d'IX y presidenta de la Comisión, tal como recueye esti borrador de conclusiones, apuntó que l'asturianu ye la llingua con menor protección normativa al respective de les d'otres autonomíes que cunten, inclusive con financiamientu estatal, mientres los asturianos collaboren al traviés de los presupuestos estatales pal so caltenimientu y desenvolvimientu ente que la llingua asturiana pola so situación nun recibe nengún tipu d'ayuda.

Nes comparecencies de la comisión, como asina afigura'l borrador de conclusiones, quedó claro tamién el cambéu fondu al respective de les actitúes, opiniones y mires de la población nes postreres cuatro décades pa demandar un tratu igualitariu ente castellán y asturianu, poniendo de manifiestu que'l billingüismu castellanu-asturianu constitúi una aspiración mayoritaria de la sociedá asturiana. Eses mesmes percepciones, como apuntó Masa, tamién les constata'l postreru estudio sociollingüísticu de Llera Ramos. Del aprendizaxe de la llingua na escuela tamién se produció un cambéu que xenera una actitú más abierta nes xeneraciones más nueves.

De la mesma, sorraya l'esfuerzu y compromisu de distintos sectores sociales, como escritores y periodistes, que contribuyeron a la supervivencia, magar que la lliteratura asturiana nun gocia del sofitu estatal y demanda una política decidida d'espardimientu, visualización y divulgación. D'esta forma, nes conclusiones tamién se demanda de la RTPA un refuerzu de la so programación n'asturianu, cuantimás cola emisión integra nesta llingua de, siquier, unu de los sos trés espacios informativos diarios.

Nestes conclusiones redactaes por Masa, qu'a partir del vienres van entrar na siguiente fase, la de discutiniu na comisión, figura l'informe de la UNESCO qu'asitia a la llingua asturiana como la llingua autonómica que cuerre mayor peligru de desapaición y que, al empar, ye la que menos protección xurídica tien.

L'informe constata tamién la importancia que l'asturianu podría tener como valor añedíu pa la economía asturiana, principalmente al traviés del turismu, como refuerzu de la seña d'identidá asturiana por aciu l'usu xeneralizáu del asturianu nel etiquetáu y publicidá de los nuesos productos.

Nes conclusiones nun se concreta un calendariu dáu'l calter de borrador d'esti documentu pa buscar el consensu nin tampoco'l modelu de cooficialidá, del que la diputada esplicó qu'habría qu'estudialo. “Lo importante ye tener un oxetivu fundamental y depués van realizase los matices”, esplicó Masa a entrugues de los periodistes.

El cambéu del Estatutu d'autonomía nun sería imposible dende'l puntu de vista temporal nesta llexislatura, pero daes les posiciones polítiques tendría más dificultaes nos alcuerdos políticos. Masa espera que'l grupu parlamentariu socialista empiece a plantegar un camín claru pa escontra la oficialidá con un alderique sensatu y tranquilu”. “El so planteamientu na Xunta ye importante p'alicar la conciencia y l'alderique en tola sociedá asturiana”, aseguró la diputada d'IX respecto al cambéu de posición de la FSA sobro la oficialida. Sía que non, “la oficialidá tien de ser a curtiu o mediu plazu”, esplicó a les entrugues de los periodistes.

Al respective d’un mensaxe que circula por wasap que venceya l'asturianu col nacionalismu y Cataluña, alvirtió que se trata d'una “extrapolación escabarriada” al respective de una “realidá que nun se puede negar” como ye l'asturianu. Masa punxo como exemplu la oficialidá del gallegu, una comunidá gobernada pol PP que foi quien co-oficializó l'idioma “de forma natural, ensin oposición nin nengún cataclismu”. “Venceyalo con otru tipu de problemes ye escabarriao”, repitió.